Burnkina Faso
| Part of | West Africa |
|---|---|
| Inception | 1960 |
| Official name | Burkina Faso, Burkina Faso |
| Native label | Burkina Faso |
| Official language | Mooré, Bissa, Dioula |
| Anthem | Une Seule Nuit |
| Culture | culture of Burkina Faso |
| Motto text | Unity–Progress–Justice, Единство - прогрес - справедливост, Unité–Progrès–Justice, Unidad–Progreso–Justicia, Undod – Cynnydd – Cyfiawnder |
| Continent | Africa |
| Country | Burnkina Faso |
| Capital | Ouagadougou |
| Located in time zone | UTC±00:00, Africa/Ouagadougou |
| Located in/on physical feature | West Africa |
| Coordinate location | 12°16′0″N 2°4′0″W |
| Coordinates of easternmost point | 11°54′1″N 2°24′15″E |
| Coordinates of northernmost point | 15°4′48″N 0°28′12″W |
| Coordinates of southernmost point | 9°24′39″N 2°46′3″W |
| Coordinates of westernmost point | 10°25′51″N 5°30′47″W |
| Highest point | Mount Tenakourou |
| Lowest point | Black Volta |
| Basic form of government | republic, military junta |
| Office held by head of state | President of Burkina Faso, military leader |
| Head of state | Ibrahim Traoré |
| Office held by head of government | Prime Minister of Burkina Faso |
| Head of government | Apollinaire Joachim Kyélem de Tambèla |
| Executive body | Patriotic Movement for Safeguard and Restoration |
| Legislative body | National Assembly of Burkina Faso |
| Central bank | Central Bank of West African States |
| Currency | West African CFA franc |
| Twinned administrative body | Allier, Bacău, Kōnan |
| Driving side | right |
| Electrical plug type | Europlug, Type E |
| Replaces | Republic of Upper Volta, French West Africa, Emirate of Liptako |
| Studied by | Burkina Faso studies |
| Official website | https://www.gouvernement.gov.bf/accueil |
| Hashtag | BurkinaFaso |
| Top-level Internet domain | .bf |
| Flag | flag of Burkina Faso |
| Coat of arms | coat of arms of Burkina Faso |
| Geography of topic | geography of Burkina Faso |
| Has characteristic | partly free country |
| History of topic | history of Burkina Faso |
| Open data portal | Open Data Burkina Faso |
| Economy of topic | economy of Burkina Faso |
| Demographics of topic | demographics of Burkina Faso |
| Mobile country code | 613 |
| Telephone country code | +226 |
| Emergency phone number | 112, 17, 18 |
| Licence plate code | BF |
| Maritime identification digits | 633 |
| Unicode character | 🇧🇫 |
| Category for maps or plans | Category:Maps of Burkina Faso |

Burkina Faso[1] anɛ teŋ kanɛ bɛ West Africa sʋ’ʋlim kpɛla.[2] Burkina Faso tɔndnɛ titɔndis nɛ Mali, Niger, Benin, Togo, Ghana nɛ Ivory Cost. Burkina Faso mɔr paalʋ ka di labisim na aan wʋʋ (1958-1984) saŋa. Ba da maaligim pʋdi li ye Burkina Faso saŋa kan ka Thomas Sankara da aan gɔmmina la, ka buon Burkina dim la ye Burkinabe, ka ba teŋ tita’ar an Ouaqadouqou. Bʋʋd kanɛ zu’oe Burkina Faso paam anɛ Mosi, banɛ zin’in ani 11th and 13th centries sa. Mosi nwa mɔr sʋ’ʋlim bɛda wʋʋ Ouagadougou, Tenkodogo nɛ Yatenga. French da colonized ba paas French West Africa sʋ’ʋlim ,1896 saŋa. Upper Volta nwa da paami ba mɛŋ yi ba French Colony 1960 saŋa, ka Maurice Yameogo aan ba gɔmmina. Din nyaŋ la coups nam bɛdigʋ paad teŋ din yi 1966,1980,1982,1983,1987, ka nam ayisa 2022. Ka din nɔk 1989,2015,nɛ 2023, ba da mɔɔ coup yɛla paam ka di pʋ tʋm. Thomas Sankara, da ki’ilim teŋ la gɔmmina yinɛ coup ni,1983 saŋa amaa o da tʋm ya, ka on da mɔɔd ye o maal bʋn si’aba la sieba anɛ, sakʋr yɛla, alɛbis teŋ tisi ba dim, amʋg biig tis sid, nɛ yɛla bɛdigʋ. Thomas Sankara da anɛ gɔmmina keŋ paae 1987. Blaise Compaore yis o nɛ coup mɛn ka ki’ilim gɔmmina keŋ paae 2014. Captain Ibrahim Traore da yis Paul -Henri Sandaoge Damiba nɛ coup bɛ wadis awai la dabis piistan daar, 2022 ka aan gɔmmina nannanna tis Burkina Faso. Burkina Faso anɛ teŋ yinne kanɛ ka ba teŋ maalʋg bɛ nyaŋ pamm. Kɔbig pʋʋgʋn ba nidib wʋʋ 63.8% anɛ mɔɔn ka 26.3 aan Akiristo biis. Ba mɔr pian’ad kɔn’ɔb-kɔn’ɔb wʋu piisyʋobʋ. French da aan ba pian’ʋk kanɛ ka mɔri tʋm bɛ gɔmma tʋʋma lʋga ni wʋsa ka yʋʋn da paas English ye di tʋm bɛ ba gɔmma tʋʋma zin;’insin 2024 la ni. Burkina Faso da yis o mɛŋ yi dinɛ anɛ ECOWAS nɛ Africa Union ni.
Din pin'il si'em
[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]Republic of Upper Volta da paam yʋʋr paal kanɛ an Burkina Faso burinya nya'aŋ nwadig daba anaasi daar, 1984 saŋa. Burkina nɛ Faso la yis pian’ad kɔn’ɔb-kɔn’ɔb ni na. Burkina yinɛ moore ka di gbin’e aan ye sapii, ka Faso mɛ yi dyula pian’ad ka di gbin’ɛ mɛ aan ye m saam teŋ.
Labakuda
[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]Burkina Faso lʋgir kanɛ ka ba buon ye Northwestern la da anɛ zin’ig kanɛ ka tɔn’ɔs la’asid. Nwasa nan kpɛlim bɛ Burkina kati wae ban pʋ gban’e saŋ kanɛ kimm ka Mosi ken Burnkina sʋ’ʋlim naa. Sieba ye yiiga Mosi da paae Burnkina na 8th to 11th century di’e mɔɔm dɔlne mɔɔm pʋʋsim. Ka Samo nam mɛ keen 15th century, ka Dogon mɛ keena bɛ north and northwest sʋ’ʋlim ti paae 15th to 16th century ka bʋʋdi nam bɛdigʋ yʋʋn kena.
Europeans la da keena la ba soiganam da mɔɔ ye ba faarn dinɛ ka ti buon ye Burnkina Faso zina zin’in sieba. Burnkina Faso anɛ zin’ig kanɛ ka French colony da kpen 1896 saŋa sa. Franco-British Convention of 14 june, 1898 da maal Burnkina Faso titɔndis. Ba pian’ad nɛ ba zamisug wʋsa da anɛ French pian’ad. Ba zamisug zin’ig da bɛnɛ Dakar. Saŋakan la teŋidim la, da namisidnɛ hali, teŋim biig da kʋ nya’aŋɛ pi’ig tiig wɛla teŋin di’e ka yɛt ye o maal si’ela.
Maurice Yameogo anɛ da yiiga gɔmmina tis Upper Volta, da gɔs gbananam kati wae ba da di’e ba mɛŋ 1960 la yɛla. Ba da nam Republic of Upper Volta(French: Republic de Haute_Volta bɛnɛ Burinya wadig la dabis piiga nɛ yinne daar, 1958 ka buoli di ye self-governing colony ka di bɛnɛ French Community sʋ’ʋlim. Ba da pud zin’ig la ye Upper Volta ka di yinɛ din bɛ zin’ig si’a la yɛla. Kɔlis banɛ da bɛ anina da anɛ kɔlisa atan, banɛ aan, White, Black nɛ Red Volta. Kɔlis bama aanlisim la aan dinɛ da bɛ, ba teŋ la Flag la ni. 1960 saŋa la ka ba yʋʋn da sʋ’oe ba mɛŋ ka pʋ lɛn bɛ French dim banɛ colonized b ani ya’asa. Din nyaŋ la Maurice Yameogo da tuongat tis Voltalic Democratic Union(VDU)
Lamizana’s rules and multiples coup Soogianam da yis Yameogo ka di’e kʋk la tis Lt. Col. Sangoule Lamizana 1966 saŋa la. Soogianam nwa da bɛ na’am la zugʋ paae yʋʋma anaasi. Voltans la da du’oe tiak wada ka di bas suor ye ba dim gɔmmina na’am la yʋʋma anaas-naas nɛ da maal nɛ burinya nyaŋ wadis ayɔpɔi la dabis piiga nɛ anaasi, yʋʋm tusir nɛ kɔbis wai nɛ piisyɔpɔi nɛ ayʋobʋ la ni(14th July,1976) ye di sʋŋ ka naae bɛɛ kad soogianam la ɛnti faan si’em la. Lamizana saŋa la aan saŋ kanɛ ka kɔ’ɔm da keen teŋ la zug nɛ teŋ banɛ da kpi’a ba la wʋsa. Lamizana da yʋʋn dɔlis teŋ la na’am wada ka ba lɛn gaaŋ o1978
Burnkina Faso (Din yi 1984)
[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]Thomas Sankara da mɔr zi’elis paala keena, yʋʋm tusir nɛ kɔbis wai nɛ piisnii nɛ naasi,wadis Anni la dabis piiga nɛ anaasi daar, ye ba tiak teŋ la yʋur yi Upper Volta keŋ Burnkina Faso bɛɛ ban pʋdi li ye land of honest men. National Assembly da siaki Sankara zi’elʋg la bɛ yuum kan na wadis anii la daba anaasi daar.
Sankara da paas tuongatib bi’ela Africa sʋ’ʋlim nwa ni, da sin’ig dinɛ ka ti buon ye environmental protection a priority. O da pʋ siakid mɔɔg nyu’ob, a bas bunkɔbid ka gɔɔn yɔri-yɔri nɛ tiis nwaab yɛla. Yʋʋm tusir nɛ kɔbis wai nɛ piisnii nɛ ayɔpɔi, wadis piiga la ni dabis piiga nɛ anu daar, ka Thomas Sankara nɛ gɔmmina tʋmtʋnidib piiga nɛ ayi da kɔɔgi ba nyɔɔr dɔlis nɛ coupd’eta kanɛ ka Blaise Compaore nɛ o taaba da maal la.
Gbanvɛɛnsa
[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]- ↑ UK: /bəˌkiːnə ˈfæsəʊ/ bə-KEE-nə FASS-oh, US: /bərˌkiːnə ˈfɑːsoʊ/ ⓘ bər-KEE-nə FAH-soh; Mossi: Burkĩna Faso [bùɾkĩná fà.só]; Fula: 𞤄𞤵𞤪𞤳𞤭𞤲𞤢 𞤊𞤢𞤧𞤮; Dyula: ߓߎߙߞߌߣߊ ߝߊߛߏ
- ↑ "Burkina Faso". The World Factbook (2025 ed.). Central Intelligence Agency. Retrieved 25 December 2023 (Archived 2023 edition.)