Gold Coast
| Inception | 1821 |
|---|---|
| Religion or worldview | traditional African religion |
| Official language | English |
| Continent | Africa |
| Country | United Kingdom |
| Capital | Accra |
| Coordinate location | 5°33′0″N 0°13′0″W |
| Basic form of government | colony |
| Currency | British West African pound, Gold Coast ackey |
| Replaced by | Ghana |
| Replaces | Gold Coast |
| Language used | Akan |
| Dissolved, abolished or demolished date | 1957 |

Gold Coast da anɛ British dim sʋ'ʋlʋm dinɛ bɛ ku'otita'ar dinɛ bɛ Guinea kani bɛ Afrika ya- tuona dinɛ yit yʋʋm 1821 ti paae banɛ yʋ'ʋn da sʋ'ʋgi ba mɛŋ yʋʋm 1957 la ni ka ba yʋ'ʋr yʋ'ʋn an Ghana[1] la. Gold Coast mɛŋ la da da yʋ'ʋr dinɛ mɔr sʋ'ilʋm anaasi. Ka di da anɛ Gold Coast mɛŋ, Ashanti, Northern Territories nɛ British Togoland sʋ'ʋlʋm[2].
Yiiga Na'asaapielis bani da ken yiiga na anɛ Portuguese bɛ yʋʋm 1471 la ni. Ba da ka ninsabilis nam sʋ'ʋlʋm bɛ bɛdigʋ, dinɛ ka bɛdigʋ la pʋʋgʋn mɔr sanlima ba tintanin[3] la. Yʋʋm 1483 la ni, Portuguese la da ken na yi ba dʋ'ʋsi ba tɔlʋg[4] pʋʋgʋn. Ba da mɛn Elmina Castle, bani da an yiiga European bani da zi'in Gold Coast. Dinɛ da yii anina la ba da paam yammis nɛ sanlima, ka tɔlʋm na'asaala'ad nwɛnnɛ sʋ'ʋs, simiis, gɔtis nɛ malli[5]. Ka labaar yʋ'ʋn zɔ lallig ka ye ba tɔlʋg kennɛ tuon ka British, Dutch, Danish, Prussian nɛ Swedish kpikpinib zɔɔ paana mɛn. Ka European dim la yʋ'ʋm zi'eli ba tanb ku'om la nɔɔrin. Din ka Gold Coast da an yʋ'ʋri tis sʋ'ʋlʋm la ka di yinɛ Europeans dim la ni bɔzʋgɔ la'asʋma da bɛ zi'ig la ni.
Gbanvɛɛnsa
[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]- ↑ https://www.taylorfrancis.com/chapters/mono/10.4324/9781315033044-11/one-man-policy%E2%80%94a-curse-west-africa-attoh-ahuma
- ↑ https://www.biodiversitylibrary.org/bibliography/45233
- ↑ https://oxfordaasc.com/display/10.1093/acref/9780195301731.001.0001/acref-9780195301731-e-41463
- ↑ https://muse.jhu.edu/chapter/1546551
- ↑ https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-african-history/article/abs/gold-and-guns-on-the-gold-coast-trade-and-politics-on-the-gold-coast-16001720-a-study-of-the-african-reaction-to-european-trade-by-kwame-yeboa-daaku-oxford-clarendon-press-1970-pp-xviii-219-maps-250/24FEE5E56D9B3DC71B3887A1B7ABF774