Iankim keŋ kʋ'ʋlʋmin la

Hawa Yakubu

Di yinɛ Wikipedia
Hawa Yakubu
human
Sex or genderfemale Dɛmisim gbɛlima
Country of citizenshipGhana Dɛmisim gbɛlima
Given nameHawa Dɛmisim gbɛlima
Family nameYakubu Dɛmisim gbɛlima
Date of birth24 Dɔnwalig/Nwadisanaasi 1948 Dɛmisim gbɛlima
Place of birthTarkwa Dɛmisim gbɛlima
Date of death19 Dɔnwalig/Nwadisanaasi 2007 Dɛmisim gbɛlima
Languages spoken, written or signedEnglish Dɛmisim gbɛlima
Occupationpolitician, Minister for Tourism, bursar Dɛmisim gbɛlima
Position heldMember of the 3rd Parliament of the 4th Republic of Ghana, Member of the 1st Parliament of the 4th Republic of Ghana Dɛmisim gbɛlima
Educated atAccra Technical University, Ghana Institute of Management and Public Administration, Navrongo Senior High Sakur Dɛmisim gbɛlima
Member of political partyNew Patriotic Party Dɛmisim gbɛlima
Religion or worldviewIslam Dɛmisim gbɛlima

Hawa Yakubu Ogede (Ba du’a o nɛ yʋʋm tusir, kɔbiswai nɛ pisnaasi nɛ nii nwadisa anu la dabpisi nɛ naasi daar, 24 March 1948 – ka o maal ka’alim yʋʋm yusa ayi nɛ ayɔpɔi nwadisa atan la dabpisi daar, 20 March 2007) da anɛ Ghana pɔlitis nwɛ’ɛd. O da anɛ wadmaani paas Fourth Republic of Ghana ka da lɛn an Minister for Tourism ya’as.

On sin’iŋ si’em nɛ o sakur yɛla[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

Ba da du’a Hawa Yakubu nɛ Tarkwa bɛ Western Region sʋ’ʋlim, Ghana. O yinɛ Pusiga bɛ Upper East Region. Hawa Yakubu an bʋsaŋ, Bissa bʋʋdi la, o da paas banɛ da pin’il Zekula malʋŋ ka ba maan yʋʋm yʋʋm la.[1]

Yakubu da keŋi o sakur nɛ Zebilla Middle School ka keŋ o secondary school Navrongo Secondary School. O da tɔlisi keŋ Accra Polytechnic (dinɛ yʋ’ʋn an Accra Technical University) ani ka o da maal diploma in Institutional Management.

Tʋʋma[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

Fassi ka o kpɛŋ’ pɔlitis la, Yakubu da anɛ domestic bursar nɛ kpikpikpin. O da anɛ ligidsu’ad.

Pɔlitis tʋʋma[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

Yʋʋm tusir, kɔbiswai nɛ pisyɔpɔi nɛ awai la ni (1979), Yakubu da kpɛn’o local council ka sɔ’ pʋ nya’ nɛ o, ka o da an biigi bɛ constituent assembly dinɛ da sɔb Ghana Third Republic wad gbaʋŋ la. O da lɛn an pʋ’ab kpɛɛm tis United National Convention, na’adɔɔg la da pin’il yʋʋm tuiisr, kɔbiswai nɛ pisyɔpɔi nɛ awai la (1979). Yakubu da ianki keŋ London ka lɛb Nigeria military coup da naam yʋʋm tusir, kɔbiswai nɛ pisnii nɛ yinne la (1981). O mɛŋi da zɔti su’ad ti paae yʋʋm tusir, kɔbiswai nɛ piswai nɛ yinne la ni (1991).

Yʋʋmkan ni, Yakubu da fɛndigi lɛb Ghana ka yʋʋmkanɛ tia’al la, ka o nya’ wadmaanib kʋk la Bawku Central district, ka da di la’anɛ on pʋ mɔr na’adɔɔg la. O da paasnɛ first Parliament of the fourth republic of Ghana yʋʋm tusir, kɔbiswai nɛ piswai nɛ tan’ yʋʋmpaal nwadig la daba yɔpɔi daar (7 January 1993) ban da yɛl ye onɛ di yʋʋm tusir, kɔbiswai nɛ piswai nɛ ayi vɔɔtʋg dinɛ da bɛ 29 December 1992 la.[2] Din nya’aŋ o da kɔ’ɔŋ kʋk la pian’abaanlʋg yɛla ka gaad Cotonou, Benin ti paae yʋʋm tusa ayi la ni (2000).

Yʋʋm tusa ayi la ni (2000), o da fɛndigi lɛb Ghana ka lɛn di kʋk la ya’as. Yʋʋm tusa ayi nɛ yinne (2001) nɛ yʋʋm tusa ayi nɛ ayi la ni (2002), Zuraan John Kufuor da gaŋ o ye o an Minister of Tourism. Onɛ da lɛn an Ghana nidib nɔba zugʋ keŋ Economic Community of West African States (ECOWAS) Wadmaannib yin la. Yakubu da kɔ’ɔŋi o wadmaan kʋk la yʋʋm tusa ayi nɛ anaasi la ni (2004).

O kum la saŋa yʋʋm tusa ayi’ nɛ ayɔpɔi la ni (2007), ba da pɔtim ye o bɛn’ɛdnɛ dindiig ban’a ka di yuug, din ka o ken London nɛ South Africa ti’ebidi o mɛŋ.

O kum yɛla[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

O da kpinɛ London, England, dindiig ban’as zug.[3] O bas nya’aŋnɛ biisa atan, Derek Ayebo o yiiga sid kulug la ni nɛ Amanda nɛ Didi Ogede o sid kulug kanɛ paasi ayi la ni.

Gbanvɛɛnsa[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

  1. http://www.ghananewsagency.org/social/bissa-people-in-uer-celebrate-zekula-festival-115874
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Hawa_Yakubu#cite_note-2
  3. http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/artikel.php?ID=121118