Iankim keŋ kʋ'ʋlʋmin la

Punto guajiro

Di yinɛ Wikipedia
punto guajiro
music genre
Subclass ofmusic of Cuba Dɛmisim gbɛlima
Country of originCuba Dɛmisim gbɛlima
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Dɛmisim gbɛlima
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/01297, https://ich.unesco.org/fr/RL/01297, https://ich.unesco.org/es/RL/01297 Dɛmisim gbɛlima

Punto guajiro or punto cubano – or simply punto – anɛ yʋʋma buudi ka ba yʋʋm Cuba, yʋʋmkanɛ nwɛnɛ sɛnlʋŋ. Nidib da baŋi li yɛla western nɛ central regions of Cuba nɛ 17th century la ni,[1] ka ba da nɔki li paasi ba yʋʋma buudinam ni 18th century la ni.[2] Di mɔr AndalusianCanary Islands, ka lɛn an dinɛ paas African malima banɛ bɛ Cuba.[3][4]

Pa’alʋg[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

Nidib bɛdegʋ ɛɛnti la’asi nwɛ’ɛd Punto nɛ guitar nam buudi kɔn’ɔb kɔn’ɔb: [[Spanish guitar], Cuban tres, laúd nɛ tiple. Punto anɛ ban na nɔk gaansʋg (punteando), gaad ban na nɔk strumming (rasgueado). Ba mɔr bʋnnwɛ’ɛda nam buudi atan: clave, güiroguayo (nɛ scraper, dinɛ ka ba maal nɛ kunt). Yʋʋm yʋʋmnib mɛŋ ɛɛnti ie ba nidibi maali ba la’asʋg, ka maali ba lainam. Ba yʋ’ʋmnɛ bɛɛ kiaamid nɛ kʋkuma kanɛ pʋ tiakida, ka bɛɛna la dɔl taaba ye di tis yʋʋm yʋʋmnib la saŋa ka ba ti’eb ka yʋʋm vɛɛs kanɛ tia’al la.[5]

Kʋdʋmin yʋʋma la da ɛɛnti dikoodi niŋɛ gbaʋŋʋn ka sɔb yʋʋm yʋʋmnib la yʋda tabili li.[6] Din da pin’il nwɛnɛ yʋʋm tusir kɔbiswai nɛ pistan’ nɛ anu (1935) ni la, punto nɔbʋgi paae zin’is bɛdegʋ hali la’anɛ Cuban walisnam ni. Ba da pʋ nyaŋi dkoodi ba tʋʋma la, amaa di da naamnɛ ka stenographer, Aida Bode, da nɔŋ buudi kaŋa, ka sɔb vɛɛsnam la ban da yisi li walis ni la. Yʋʋm tusir, kɔbiswai nɛ piswai nɛ ayɔpɔi (1997) la ni, ka on da sɔb si’el la da kilim gbaʋŋ.[7]

Celina González nɛ Albita babayi’ la da yʋʋm punto ba tʋʋma pin’ilʋg saŋa, pa’an ye yʋʋma buudi kan nam vʋi, la’anɛ din da an moribund pin’ilʋgin la. Celina mɔr kʋkɔr kanɛ bɛ di kɔn’ yʋʋma ni, ka nimbanɛ sʋŋidi o la Campo Alegre bɛnɛ ba kɔn’ mɛn. Aficionados, la’anɛ, Indio Naborí (Sabio Jesús Orta Ruiz, b. 30 September 1922) an yʋ’ʋtita’ari bɛ punto ni la, di mɔr sɔnlʋŋ yʋʋma, dinɛ ka o da sɔbid daar wʋsa tisid walis siteesin la nɛ labaya gbana. O lɛn anɛ gbansɔbid kanɛ kpɛn’ɛsi o gbana ka nidib  na nyaŋi paami o sɛnlʋŋ yʋʋma nam la bɛdegʋ gɔs.[8]

Punto Buudi[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

Punto pinareño (punto libre or vueltabajero): dinɛ yi western province of Pinar del Río.

Punto en clave (punto fijo: dinɛ yi provinces of Camagüey nɛ Las Villas.

Punto espirituano: from Sancti Spiritus province.

Punto matancero: from Matanzas province.

Punto seguidilla: "several stanzas (décimas)ka ba yʋʋmid ka daʋŋ pʋ bɛ vuud kanɛ na nyaŋi gu'oe yʋʋma la nii.[9]

Banɛ lɛbigid punto[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

Nɛ' anɛ nimbanɛ tʋm punto tʋʋma sʋ'ʋŋa ka di nar ye ti buoli ba yʋda gbaʋŋ nwa ni.

20th century

Juan R. Limendoux

Gregorio Morejón

Ordóñez Santana

Edelmira Vera

Pedro de Armas

Antonio Camino

Justo Vega (Cabezas, 9 August 1900 – Havana 31 January 1993)

José Sánchez León (b. San Antonio de los Baños 1899)

Pedro Guerra (b. La Salud)

Fortún del Sol, Colorín, (b. Cienfuegos)

Chanito Isidrón (Calabazar de Sagua, 1903 – Havana, 22 February 1987)

Rigoberto Rizo (Madruga, 1907)

Adolfo Alfonso

Inocente Iznaga (Cienfuegos, 29 December 1930)

Martica Morejón (b. 21 June 1942)

Guillermo Portabales

Ángel Valiente, Angelito, (San Antonio de los Baños, 28 February 1916 – 21 January 1987)

Jesús Orta Ruiz, Indio Naborí, (San Miguel del Padrón, Havana, 30 September 1922)

Jose Marichal. El Sinsonte de Govea. (Guira de Melena, Habana)

Luis Gómez

Rene Espinosa

Nazario Segura

Omar Mirabal

Jesús Rodríguez

Francisco Reyes Castano "El Cacique Jaruqueno", (Jaruco, Cuba, 24 July 1917–Miami, Florida, April 1978)

Jose Antonio Tejeda

Paula Garcia Coro, "La Calándria de los Palmares" (Canalete, Pinar del Rio, 16 March 1928; Cleveland, Ohio, USA, 20 August 2013).

Music genres in the Hispanosphere[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

Music genres in the Hispanosphere
Andean
  • Bambuco
  • Carnavalito
  • Diablada
  • Huayno
  • Morenada
  • New age
  • Saya
  • Tinku
Spaniard folk
  • Catalan rumba
  • Copla
  • Fandango
  • Flamenco
    • Alboreá
    • Bulerías
    • Cantiñas
    • Flamenco jazz
    • Rumba flamenca
    • Saeta
    • Soleá
  • Folia
  • Isa (from Canary Islands)
  • Jota
  • Malagueña
  • Pasodoble
  • Tajaraste
  • Zarzuela
Latin urban
  • Hip hop
  • House
  • Reggae
  • R&B
  • Trap
Reggaeton
  • Alternative
  • Bachatón
  • Moombahton
  • Neoperreo
  • Panamanian
Litoraleña
  • Chamarrita
  • Guarania
  • Paraguayan polka
    • Chamamé
Peruvian coastal
  • Afro-Peruvian music
    • Festejo
    • Landó
    • Son de los Diablos
    • Toro Mata
  • Marinera
  • Tondero
  • Vals
  • Zamacueca
Latin pop
  • Ballad
  • Colombian
  • Mexican
  • Nueva canción
  • Nueva trova
Regional

Mexican

  • Corrido
  • Conjunto
  • Norteño
    • Nortec
    • Tejano
  • Grupera
  • Duranguense
  • Banda
  • Mariachi
    • Jarabe
    • Ranchera
  • Trival
Southern Cone
  • Candombe
  • Cueca
  • Música cebolla
  • Milonga
  • Murga
Tango
  • Argentine tango
  • Milonga
  • Vals
  • Neotango
  • Nuevo tango
  • Uruguayan tango
  • Bandoneon
  • Orquesta típica
Rock
  • Alternative
  • Argentine
  • Chicano
  • Chilean
  • Colombian
  • Cuban
  • Dominican
  • Ecuadorian
  • Latin rock
  • Metal
  • Mexican
  • Nueva ola
  • Peruvian
  • Puerto Rican
  • Spanish
  • Uruguayan
  • Venezuelan
Traditional folk
  • Chacarera
  • Gaita zuliana
  • Gato
  • Joropo
  • Mexican Son
    • huasteco
    • jalisciense
    • jarocho
  • Tonada
  • Zamacueca
    • Cueca
    • Marinera
    • Zamba
Tropical
  • Bachata
  • Bolero
  • Calypso
  • Cha-cha-cha
  • Champeta
  • Changüí
  • Charanga
  • Conga
  • Cuarteto
  • Danzón
  • Guajira
  • Guaracha
  • Mambo
  • Merengue
  • Méringue
  • Pachanga
  • Rumba
    • Guaguancó
  • Salsa
    • dura
    • romántica
  • Son cubano
    • montuno
  • Timba
  • Trova
  • Vallenato (Charanga-vallenata)
Cumbia
  • Argentine
  • Bullerengue
  • Colombian
  • Mexican
  • New Chilean
  • Panamanian
  • Peruvian
  • Porro
  • Rap
  • Tecnocumbia
  • Villera
Afro-Latin
  • Afro-Peruvian music
  • Bomba
  • Bomba del Chota
  • Candombe
  • Latin jazz
    • Afro-Cuban jazz
  • Mapalé
  • Milonga
  • Tambor
  • Tropical music
Other genres
  • Aguinaldo
  • Canción melódica
  • Christian
  • Contradanza
  • Criolla
  • Danza
  • Décima
  • Pasacalle
  • Pasillo
  • Plena
  • Pregón
  • Punto guajiro
  • Seis
  • Spanish opera
  • Spanish jazz
  • Villancico
Related
  • Latin music
  • Hispanic-influenced music in the Philippines

Gbanvɛɛnsa[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Punto_guajiro#cite_note-1
  2. https://web.archive.org/web/20160106043535/http://www.lajiribilla.co.cu/2010/n473_05/473_09.html
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Punto_guajiro#cite_note-3
  4. https://en.wikipedia.org/wiki/Punto_guajiro#cite_note-4
  5. https://en.wikipedia.org/wiki/Punto_guajiro#cite_note-5
  6. https://en.wikipedia.org/wiki/Punto_guajiro#cite_note-6
  7. https://en.wikipedia.org/wiki/Punto_guajiro#cite_note-7
  8. https://en.wikipedia.org/wiki/Punto_guajiro#cite_note-8
  9. https://en.wikipedia.org/wiki/Punto_guajiro#cite_note-9