Iankim keŋ kʋ'ʋlʋmin la

Gertrude Torkornoo

Di yinɛ Wikipedia
Gertrude Tokorno
human
Sex or genderfemale Dɛmisim gbɛlima
Country of citizenshipGhana Dɛmisim gbɛlima
Name in native languageGertrude Araba Esaaba Torkornoo Dɛmisim gbɛlima
Given nameGertrude Dɛmisim gbɛlima
Family nameTorkornoo Dɛmisim gbɛlima
Date of birth11 Sɛnlʋŋ/Nwadispiigin 1962 Dɛmisim gbɛlima
Place of birthCape Coast Dɛmisim gbɛlima
Languages spoken, written or signedEnglish, Fante Dɛmisim gbɛlima
Occupationjudge, author Dɛmisim gbɛlima
Position heldJustice of the Supreme Court of Ghana, judge Dɛmisim gbɛlima
Work locationAccra Dɛmisim gbɛlima

Her Ladyship Justice Gertrude Araba Esaaba Sackey Torkornoo (du'am yʋʋm 11 September 1962) anɛ Ghana sariakat. Ba da gaŋ o bɛ Supreme Court yʋʋm November 2019[1] ka paam suori yi parliamentary yʋʋm December 2019 la ni[2]. O da zi'in kuk la zug 17 December 2019. O pɛ'ɛs yiiga Justices bɛ Commercial Division dinɛ bɛ High Court ka tʋm nɛ nimmua core reform agenda nɛ Judiciary pɛ'ɛs Judicial Service of Ghana dinɛ yi 2005 ni. Ba da gaŋ bɛ office of Chief Justice yʋʋm April 2023 ye o zi'en Justice Kwasi Anin-Yeboah nɔba zug onɛ keŋ gɛɛb an Chief Justice bɛ May 24, 2023[3] yʋʋm ni. O da zi'in kuk la zugi an 15th Chief Justice of Ghana yʋʋm 12 June 2023 la ni[4].

O pin'ilʋg nɛ o sakur yɛla[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

Justice Getrude Torkornoo yitnɛ Winneba dinɛ bɛ Central Region of Ghana ni la. O du'am yʋʋm anɛ 11 September 1962 Cape Coast ni tis Abraham Kofi Sackey nɛ Comfort Aba Sackey, banɛ wʋsa da an pa'anib. O pɛ'ɛsnɛ ayi' o ma biis anu la ni[5].

O da keŋnɛ Suhum Presby Primary School yʋʋm 1966 la ni tɔlisi keŋ Ajumako Catholic School 1969 ni, dinɛ ka o naae o primary education. Dinɛ yi 1969 ti paae 1973, o keŋ tuon bɛ Ajumako Methodist School ka na keŋ Wesley Girls' High School bɛ 1973 ni dinɛ ka o paami o ordinary level certificate bɛ 1978 ni. O keŋ tuoni bɛ Achimota School dinɛ yi 1978 ti paae 1980 paami o advanced level certificate. O paam B. A. in Law and Sociology bɛ University of Ghana yʋʋm 1984 ka naae Ghana School of Law yʋʋm 1986 ni. 2001 ni o paam Postgraduate Diploma bɛ International Law and Organization yit International Institute of Social Studies, dinɛ pɛ'ɛs Erasmus University Rotterdam dinɛ bɛ Netherland ni. 2011 ka o naae Golden Gate University School of Law, bɛ USA nɛ Master Of Laws (LLM) bɛ Intellectual Property Law[6][7].

O tʋʋma yɛla[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

Onɛ bɔɔd ye o pɛ'ɛs Fugar & Co. la, wada lʋgʋr dinɛ bɛ Accra onɛ da dɔl nya'aŋ la, Justice Torkornoo tʋmi an sʋŋid bɛ FIDA Legal Aid Service ka maali o internship nɛ Nabarro NathansonLondon la. O lɛb lʋgʋr la (Fugar & Co.) bɛ 1994 ni ye o an director. January 1997, o pɛ'ɛsi sʋ'oe Sozo Law Consult dinɛ ka o an Managing Partner ti paae 14 May 2004 ka da paam gaŋir ye o an Justice tis High Court of Ghana[8]. O tʋmi bɛ High Court judge ti paae October 2012 ka da paam dʋ'ʋsʋg keŋ Court of Appeal. Justice Torkornoo da paam gaŋir la bɛ Supreme Court of Ghana yʋʋm November 2019 la ni. O zi'in kuk la zugi bɛ 17 December 2019 ni[1].

Onɛ tʋmi an kukraan bɛ E-Justice Committee ni la, o gaad tuoni gba'e gba'ar kati wa'e automation bɛ kɔɔtɔ zi'ibibis ni wʋsa, da'aug yɛla nɛ na'asaasɔɔg tʋʋma la'ad nɛ software bɛ Judicial Service tʋʋma ni wʋsa.

Onɛ paam gaŋiri an Kɔɔtɔ Sariagat la yɛla[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

Gaŋir[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

November 12, 2019 nii, Zugdaan Nana Akufo-Addo gaŋ Justice Torkornoo pɛ'ɛs nɛ Justice Mariama Owusu nɛ Justice Lovelace-Johnson, pɛ'ɛs Appeal Court Judges. Onɛ da mɔɔl labaar la da anɛ sankan Speaker of Parliament, Professor Aaron Mike Oquaye, dinɛ ka o ye ba gaŋir la ye di pɛ'ɛl fal kani ka pʋ'ab ayi'; Justice Vida Akoto-Bamfo nɛ Justice Sophia Adinyira banɛ gɛn' ka kul la zi'is, pɛ'ɛs nɛ onɛ ka di kʋ yʋʋgɛ ka o mɛn ma gɛn', Chief Justice Sophia Akuffo.

Bani na maal ka di dɔlis wada suor la zʋgɔ, Zugdaan la nwɛ' Council of State dim saawada ka nɔki ba yʋda nɛ ba mɛŋ yɛla tisi ba kati wa'ae Kɔɔtɔ zi'is la yɛla. Onɛ da nyɛɛ Council of State la naae la, Zugdaan la da paam suori yi Parliament ye ka ba gaŋ o, nɛ o taaba ayi' la. Gaŋir la da yitnɛ Parliament, ka dɔl Ghana wada gbaʋŋ Article 144 bɛ 1992 wada gbaʋŋ la ni.

Kpansib nɛ wada dim siakir[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

Justice Gertrude Torkonoo, pɛ'ɛs nɛ Justice Mariama Owusu nɛ Justice Avril Lovelace-Johnson, wʋsa keŋnɛ kpansib gɔsʋgi bɛ Gaŋir Kɔmitii bɛ wada dim la ni Atilata daar, December 10. O kpansib saŋa laa, Justice Torkonoo bigis wada nɛ sariagat suoya wʋsa, ka pa'an Na'asaasɔɔg Sida nyɛɛb (E-Justice) Suor kani ye di sʋŋ ka wada tʋʋma an sida. O pa'al bɛdigʋ kati wa'ae bani na la'as gba'akʋda ka maam zi' tiakiri kenna.


Gbanvɛɛnsa[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

  1. 1.0 1.1 https://www.myjoyonline.com/
  2. https://www.myjoyonline.com/
  3. https://citinewsroom.com/2023/04/profile-of-justice-gertrude-torkornoo/
  4. https://www.graphic.com.gh/news/general-news/ghana-news-justice-gertrude-torkornoo-sworn-in-as-new-chief-justice-of-ghana.html
  5. https://gna.org.gh/2023/04/cv-of-justice-gertrude-torkornoo/
  6. https://www.graphic.com.gh/news/general-news/new-supreme-court-justices-take-office.html
  7. https://www.africanwomeninlaw.com/african-women-in-law/Justice-Gertrude-Torkornoo
  8. https://web.archive.org/web/20231101092111/https://mobile.ghanaweb.com/region/crestcitynews/Akufo-Addo-nominates-Justice-Gertrude-Torkornoo-as-new-CJ-87194